بقعه ملاحسن کاشی سلطانیه

بقعه ملاحسن کاشی در فاصله ۲/۵ کیلومتری جنوب شهر سلطانیه قرار دارد.یکی دیگر از بناهای تاریخی شهر سلطانیه که از دوران ایلخانی به یادگار مانده است بنایی متعلق به عارف و شاعر قرن هشتم هجری، مولانا حسن کاشی، است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ملا حسن کاشی که بود ؟

ملا حسن کاشانی شاعر و نویسنده شیعی بود که در سال ۶۴۸ هجری قمری با اصالتی که به کاشان بازمی گشت در آمل متولد شد و به سبب ارادت بالایی که به پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار داشت، هرگز در مدح پادشاهان و درباریان الجایتو شعری نسرود و تمام نوشته هایش در مدح معصومین(ع) بود. اگر از ایوان های طبقه دوم گنبد معروف سلطانیه جنوب شهر را بنگرید در سینه یک دشت وسیع مقبره هشت ضلعی ملا حسن کاشی را با گنبدی فیروزه ای خواهید دید.

ملا حسن کاشی در زمان حکومت الجایتو در شهر سلطانیه چشم از جهان فروبست و به دستور پادشاه مقبره ای زیبا برای وی ساخته شد.

معماری بنا

این بقعه از نمای بیرونی دارای پلان هشت ضلعی و در نمای داخلی با ترکیب و تلفیق ایوان‌های جانبی، به مربع تبدیل شده است. اضلاع هشت‌گانه هر یک دارای ابعاد ۸/۵ متر و ۷/۷۰ متر می‌باشند و به صورت قرینه مقابل هم قرار گرفته‌اند.

ایوان‌های چهارگانه در طبقه همکف با دهلیز زیبایی به یکدیگر مرتبط می‌باشند. ایوان‌های کوچک به دو طبقه تقسیم شده و با یک پله ارتباطی با ایوان‌های بزرگ در طبقه همکف مرتبط می‌گردند که حاصل این ارتباط، گنبد زیبایی است که بر هسته چهارگوش مرکزی نشسته است. این گنبد با ساقه نسبتاً بلند از نوع گنبدهای دو پوششی است که یک پوشش تزئینی نیز بر آن افزوده شده است.

ساقه گنبد از نظر تزئینات به چهار بخش تقسیم شده است. بخش نخست نقش نخل معقل به طور معکوس تکرار گردیده، قسمت دوم اسماء جلاله و جملاتی نظیر اللهم صلی علی محمد و آل محمد، به خط کوفی معقل اجراء شده است و قسمت سوم تزئینات زیگزاگ و بالاخره تزئینات خطوط موازی از تلفیق آجر با کاشی فیروزه‌ای پوشیده شده است در کاشی‌های لایه زیرین دو بیت شعر که ماده تاریخ اتمام بنا در آن منعکس است دیده می‌شود. با محاسبه حروف ابجد کلمه «رشگ جنت» که در شعر آمده، سال ۹۷۳ هجری قمری یعنی اواخر دوران شاه طهماسب، تاریخ اتمام بنا می‌باشد.

تزیینات بنا

تزئینات داخلی بنا که عبارت از مقرنس‌کاری گچی است در دوره فتحعلی شاه قاجار به هزینه عبدالله میرزا دارا؛ حاکم زنجان ساخته شده و در زیر مقرنس‌کاری کتیبه‌ای به خط نستعلیق وجود دارد. در ساقه گنبد مضامینی دال بر اسامی معماران و مرمتگران دوران قاجار نوشته شده است. این بقعه در گذشته توسط دیواری از لاشه سنگ محصور بوده است.

در ورودیِ این مجموعه محدثاتی وجود دارد که شامل اطاق‌های نگهبانی و سرایداری در طرفین آن است و دیوار اطاق‌ها از نمای بیرونی به طاق نماهایی تبدیل گردیده و در وسط آن عبارت الله، محمد، علی به خط کوفی معقل نوشته شده که کلمات از ترکیب آجر و کاشی فیروزه‌ای رنگ پدید آمده و در حاشیه طاق نماها عبارت لا اله الا الله تکرار گردیده است.هنوز هم بقایایی از اتاق های سرایداری و نگهبانی در این بنای زیبا باقی مانده است.

نحوه دسترسی

آدرس :زنجان – سلطانیه – یک کیلومتری گنبد سلطانیه