حمام تاریخی و سفره خانه سنتی حاج داداش

حاج داداش

معماری باشکوه در قلب زنجان

حمام حاج داداش یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی شهر زنجان است که در بازار قدیمی شهر زنجان و روبروی مسجد میرزایی واقع شده است.

سفره خانه سنتی حاج داداش یکی از بناهای تاریخی و منحصر به فرد شهر زنجان می باشد.

با حضور در فضای گرم و صمیمی این سفره‌خانه و تماشای معماری های بی‌نظیر  حس آرامش بی نظیری در انسان به وجود می‌آید.

سفره‌خانه حاج داداش در قلب بازار قدیمی زنجان چندصد سال قبل به عنوان حمام احداث شد. هم‌اکنون با حفظ بافت حمام و اندکی تغییر و ایجاد تزئینات زیبای سنتی به عنوان سفر‌ه‌خانه برای پذیرایی گردشگران و اهالی شهر استفاده می‌شود که مسافران و توریست های زیادی را به این مکان جذب کرده است.

از سازنده اصلی این بنا اطلاعات دقیقی در دست نیست، ولی به گفته بعضی از سالخوردگان فردی به نام حاج داداش بانی بنا است و از همان زمان حمام فوق به نام حاج داداش مشهور شد.

زمان احداث سفره‌خانه سنتی و بنای تاریخی حاج داداش زنجان اوایل دوره قاجار است. این بنای زیبا ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال از دوران صفویه به بعد مرکز داد و ستد و فرهنگ بومی و محلی بوده و مقابل مسجد آیت‌الله قائمی یکی از مساجد قدیمی و مهم زنجان است.

بنای باشکوه حاج داداش  حدود ۴۰۰ متر مربع زیربنا در زمینی بالغ بر ۲ هزار و ۵۰۰ متر مربع واقع شده که از سه نقطه می‌توان به آن رفت و آمد کرد.این مجموعه تا سال ۶۸ به عنوان حمام مورد استفاده قرار می‌گرفت سپس به مدت ۱۰ سال بدون استفاده ماند تا اینکه از اردیبهشت ماه سال ۷۷ مرمت و بازسازی آن برای تبدیل به مکانی فرهنگی و خدماتی آغاز و در سال ۷۸ به بهره‌برداری رسید.

ورودی این بنا در ضلع شمالی رو به مسجد از دو لنگه درب چوبین و ضخامتی حدود سه سانتی‌متر است. گل میخ‌های آهنی از تزئینات ماندگار این بنا جلوه خاصی دارد. در ساخت حمام حاج داداش همانند مصالح سایر بناهای تاریخی از آجرهای ۲۰ در ۲۰ استفاده شده است. سقف بنای حاج داداش در قسمت‌های مختلف دارای تزئینات گچ‌کاری است و از دیگر مصالح به کار رفته در ساخت این بنا می‌توان ملات گچ و آهک، ساروج، سنگ تراورتن و کاشی‌های فاقد نقش نام برد.

سیستم آب‌رسانی این بنا از طریق دو یا سه چاه در ضلع شرقی بنا بوسیله دلو از چاه بالا می‌آمد و در نهایت داخل حوض می‌ریخت. این بنای تاریخی با کاشی‌هایی به رنگ فیروزه‌ای، آبی روشن، آبی‌سیر و زرد تزئین شده است. فضای بینه، زیباترین بخش این حمام سنتی است که طاق اصلی بر روی چهار ستون سنگی مزین به سر ستون‌های مکعبی شکل و بدنه مارپیچی (از نوع ستون‌های ترکیبی) قرار دارد.

گنبد اصلی حمام حاج داداش قدیمی‌ترین بناهای تاریخی شهر زنجان و تنها حمام ستون سنگی این شهر بر روی چهار ستون سنگی است و این ستون ها در زمان خود توسط هنرمندان همدانی تراشیده شده است.