شغل مسگری
سر و صدای بازار قدیم مسگرها زمانی زبانزد بود اما در کوچه‌پس‌کوچه‌های بازار صدایی از برخورد چکش و قلم با فلز سرخ به گوش نمی‌رسد. اما همچنان چند دکان می‌توان یافت که لوازم مسی آن را هم بیشتر برای مصارف نمادین و دکوری می‌فروشند. سراغشان که بروید، دل پری از گردش زمانه دارند. ۱۰ یا ۱۵ سال پیش هنوز در این راسته مسگری زیاد بود. در بازار لوازم مسی را می‌ساختند و می‌فروختند. اما هرچه گذشت همه‌شان جمع کردند و رفتند. وقتی تفلون و آلومینیوم آمد مردم ظروف مسی‌شان را کنار گذاشتند. کسی حوصله سفیدکردن هر ساله‌اش را نداشت. حالا هم با آنکه سرطانزا بودن ظروف تفلون را همه شنیده‌اند، اما باز هم کسی سراغ ظروف مسی نمی‌رود زیرا قدرت خرید ظروف مسی را کمتر کسی دارد. آنقدر مس گران شده که دیگر کسی نمی‌تواند مس بخرد. با این وضعیت شاید چندسال دیگر بازار مسگرها نیز به سرنوشت بازار آهنگران دچار شود.
مسگری زنجان را تحت عنوان مسگری سنتی و مسگری فانتزی میشناسند چرا که مسگری سنتی، مسگری قلمزنی شده قدیمی زنجان بوده و توسط استادکاران با تجربه در بازار مسگری تولید میشده و بیشتر شامل ظروف مصرفی و مورد نیاز در آشپزخانه میشده است. که شامل انواع قابلمه، دیگ، آفتابه، لگن، میشدهاند و در تمامی خانهها وجود داشت و بازار تولید خوبی داشت و بعد از گذشت سالها و واردات ظروف تفلون و خارجی این ظروف به فراموشی سپرده شدهاند.
اکنون از این ظروف بیشتر برای تزئین استفاده میشود و تعداد بسیار محدودی از سازندگان این ظروف هنوز به تولید میپردازند. و تولید کنندگان فانتزی هم بیشتر به روش پرسی به تولید انواع گلدان و محصولات مشابه میپردازند.
از هنرمندان مسگر قدیمی به استادان: حاج فضایل منتخبی، حاج صدری، حاج حسینی، سید شفیع موسوی، اکبر لاری، علی شریفی، ابراهیم عیوقی، محرم کنده کار و دیگران اشاره میگردد.(بایگان،۱۳۹۰: ۶۱)
شغل مسگری در زنجان:
آقای ولی الله پناهی ایشان متولد سال ۱۳۱۸ میباشد و ۶۶ سال است که به این شغل مشغول است که از سن ۷ سالگی به مسگری وارد شده است. وی از کسادی بازار شکایت دارد و می‌گوید: «از وقتی محصولات پرسی و ماشینی وارد بازار شده بازار کساد شده ولی تولید بیشتر شده است. اوایل بیشتر بودند ولی الان حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر مشغول این کار هستند. و با تغییر رویکرد مردم شهرها و روستاها به مصرف ظروف استیل، آلومینیوم، روی و پلاستیک به جای ظروف مسی و گران بودن ظروف مس عرصه را بر فعالان این صنعت به شدت تنگ کرده و باعث تعطیل شدن تدریجی این شغل شده است.»
وی ادامه می‌دهد: «در شهر زنجان تا چند سال قبل حدود۳۰۰ کارگاه و۳۰ کارخانه مختلف به کار مس اشتغال داشتند. و با تولید انواع ظروف مسی از قبیل دیگ، سینی، مجمعه، پارچ، تشت، کفگیر، ملاقه، سطل زباله، آبکش و حتی قاشق و چنگال نقش عمده‌ای در اقتصاد شهر داشتند و بیش از دو هزار نفر در این کارگاه‌ها به فعالیت مشغول بودند و افراد بسیاری هم از طریق فعالیت جنبی و فروش ظروف مسی روزگار می‌گذراندند. و دلیل اصلی وضع کنونی صنعت مس، بی‌توجهی به نیازهای روز، وزن سنگین کالای تولید شده در زنجان و پرداختن به کاذب کاری است.» آقای ولی‌الله پناهی هنرمند مسگر معتقد است که عمده‌ترین مشکل صنعت مس را علاوه بر مشکل تهیه مواد اولیه مشکل عدم استقبال مردم از صنایع دستی است و اظهار امیدواری می کند که مردم با توجه خود به صنایع دستی که بخشی از هویت ما را تشکیل می‌دهد صنایع دستی و محصولات را به منازلشان ببرند و با مصرف آن به رشد این مشاغل کمک کنند و از نابودی آنها جلوگیری کنند
