مسجد عباسقلی خان
در محله قدیمی عباسقلی خان واقع در بافت تاریخی شهرزنجان قرار گرفته این مسجد با سبک چهل ستونی فاقد ورودی وصحن ومیان سرای مرکزی می باشد .
مسجد عباسقلی خان دارای دو صحن و شبستان زیبا است که طاق و تویزه های هلالی و شکیل آن بر روی ستون های مدوّر قطور، استوار شده است. تزئینات این بنای مذهبی محدود می شود به مختصر تزئینات آجر کاشی بر روی بدنه طاق ها وهمچین محراب که با کاشی کاری زیبا با طرح های معقلی، جلوه وزیبایی شبستان را دو چندان کرده و بر روی بدنه ضلع شمالی شبستان مرکزی، تاریخ ۱۳۰۷هجری قمری نقش شده که مربوط به زمان ساخت مسجد می باشد.
مسجد عباسقلی خان مانند بسیاری از ابنیه تاریخی در بستر زمان ودر ارتباط با رویدادهای از تاریخ کشور ما ودر دوره ای از دوران های فرهنگی این سامان شکل گرفته وموجودیت پیدا کرده است
غائله بابیها که در ماه مه ۱۸۵۰میلادی برابر با ۱۲۶۶ هجری قمری در این شهر رخ داد که در پی آن دامنه نزاع ازحدود مباحثه ومجادله کلامی وفکری خارج شده وبه جنگ تمام عیار خانگی در کوچه ها وخیابان های این شهر بدل شد.
سرانجام در برخورد ونزاع با قوای دولتی در سال ۱۲۶۷ هجری قمری وکشته شدن ملا محمد علی جفت زنجانی سرکرده آنها به همراه یکهزار ونهصد تن از مریدان این آشوب سرکوب شد.در یک طیف مسجد عباسقلی خان یکی از منتفذین و فاتحان این جنگ به میمنت این پیروزی عقیدتی این مسجد را ساخت و یکی از مکانهای استقراری و اجتماعی بابیها که در مجاورت و ضلع جنوبی با مسجد مضمحل و خراب شد و بخشی از آن به حدود و ثغور مسجد پیوست.
این مسجد به شماره ۲۳۷۴مورخ ۷۸/۴/۱۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
منبع: مطالب موجود در آرشیو سازمان
