موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی (عمارت دارایی)
صنایع دستی به مجموعه صنایعی گفته می شود که قسمتی یا تمامی مراحل ساخت آن توسط دست صورت می گیرد این صنایع هم حالت کارگاهه و هم خانگی قابلیت استقرار در روستا و شهر دارد و بدون نیاز به تکنولوژی های پیشرفته متکی به تخصص های بومی و سنتی است و قسمت اعظم مواد اولیه آن از داخل کشور تهیه می شود .
عمارت دارایی (دیوان استیفاء) در بافت تاریخی شهر زنجان (سبزه میدان) قرار گرفته، ظاهراً این بخش از شهر در اواخر دوره قاجار و اوائل حکومت رضاخانی تقریباً مقارن با اواخر جنگ جهانی دوم از سوی دولت وقت بصورت مجموعه ای به اماکن و ساختمانهای دولتی اختصاص می یابد که عبارت بودند از عمارت دارایی در باغی معروف به همین نام، بنای دخانیات، اداره غله، انبار قند و شکر
به هر حال بنای دارایی طبق کتیبه ای که بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۱۶ هجری شمسی اوائل حکومت رضا خانی باز میگردد که از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص مییابد .
عمارت دارایی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوان سیان، پل آبکار و گابریل گورکیان است که در دهه های نخست سده قرن بیستم تأثیر بسیار مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند، دوران فعالیت آنها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران بزرگ اروپایی که همگی از پیشگامان مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن بوده اند.
بدین ترتیب این معماران که از ارامنه کشور بودند متأثر از این جریان و روند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران بوجود آوردند و آثار زیبایی را خلق نمودند.
بر اساس اسناد و مدارک موجود عمارت زیبای دارایی یکی ار آثار ارزنده ای است که در این رهگذر توسط پل آبکار بوجود آمده و میرزا محمدعلی مستوفی پیشکار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود.
این اثر به شماره ۲۳۳۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
* موقعیت طبیعی:
بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات میشود قرار گرفته است.
* موقعیت فعلی:
بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی میشود. این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد ۱۵ × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت ۱۸ هزار متر مربع واقع گردیده بود.
* مشخصات بنا:
این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره های متعدد، تراس، قرینه سازی در طبقات، ساخته شده. با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی میتوان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد. از جمله مصالح بکار رفته در بنا میتوان سنگ، آجر، آهک، سیمان، آهن را نام برد.
* عوامل تزئین شده و انواع آنها :
از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره های سنگی به ارتفاع ۲۵/۱ سانتی متر که دور تا دور بنا را در برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره ها از بیرون با اجرای قوس هلالی، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر ۱۲ متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمیباشد این دو حوض بصورت قرینه و از طریق آبراهی که از زیر بنا می گذشته به هم ارتباط داشته اند و آبیاری باغ مربوطه نیز از طریق قناتی که از محل می گذشته انجام میشده است .
* این اثر تاریخی از سال ۱۳۹۰ به عنوان موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی زنجان مورد بهره برداری قرار میگیرد. اشیاء نمایشی این موزه شامل انواع ظروف مسی قلمزنی شده دوره قاجار ساخت زنجان ،انواع چاقو و شمشیر معاصر ساخت زنجان، صنایع دستی استان زنجان شامل گلیم بافی و چاروق دوزی ساخت زنجان و … است .
به هر حال بنای دارایی طبق کتیبه ای که بر فراز سردرهای ورودی جبهه شمالی و جنوبی بنا نقش شده تاریخ ساخت آن به سال ۱۳۱۶ هجری شمسی اوائل حکومت رضا خانی باز میگردد که از همان ابتدا به امور مالیه اختصاص مییابد .
عمارت دارایی حاصل فعالیت و نوآوری معمارانی چون وارطان هوان سیان، پل آبکار و گابریل گورکیان است که در دهه های نخست سده قرن بیستم تأثیر بسیار مثبت و مهمی را بر روی معماری نوین ایران داشتند، دوران فعالیت آنها مصادف با تحولات عمیق هنری و معماری در اوائل قرن بیستم در اروپا بود در واقع همزمان با اوج فعالیت معماران بزرگ اروپایی که همگی از پیشگامان مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن بوده اند.
بدین ترتیب این معماران که از ارامنه کشور بودند متأثر از این جریان و روند با فعالیت در رشته معماری به اشاعه اصول و مبانی مکتب هنر نو و جنبش معماری مدرن پرداختند و نهضت جدیدی را در گستره معماری ایران بوجود آوردند و آثار زیبایی را خلق نمودند.
بر اساس اسناد و مدارک موجود عمارت زیبای دارایی یکی ار آثار ارزنده ای است که در این رهگذر توسط پل آبکار بوجود آمده و میرزا محمدعلی مستوفی پیشکار خمسه نخستین رئیس مالیه آن بود.
این اثر به شماره ۲۳۳۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
* موقعیت طبیعی:
بنای دارایی در مرکز شهر زنجان و در داخل بافت قدیمی شهر موسوم به سرچشمه واقع گردیده که با توجه به بافت فعلی حدوداً در ضلع شمالی شهر که با شیب ملایمی منتهی به ارتفاعات میشود قرار گرفته است.
* موقعیت فعلی:
بنای دارایی در ضلع شمالی مجموعه تاریخی سبزه میدان و در قسمت غربی خیابان طالقانی قرار گرفته این بنا در ضلع شمالی به کوچه دارایی و در قسمت غربی به کوچه کریم انصاری و دادگستری منتهی میشود. این بنا با پلانی مستطیل شکل به ابعاد ۱۵ × 22 متر در جهت شرقی به غربی در وسط باغی به مساحت ۱۸ هزار متر مربع واقع گردیده بود.
* مشخصات بنا:
این بنا در سه طبقه و با خصوصیات معماری دوره پهلوی (رضا خان) از قبیل پنجره های متعدد، تراس، قرینه سازی در طبقات، ساخته شده. با عنایت به نوع معماری و خصوصیات بارز آن به راحتی میتوان نفوذ شیوه های معماری اروپا را در معماری این بنا تشخیص داد. از جمله مصالح بکار رفته در بنا میتوان سنگ، آجر، آهک، سیمان، آهن را نام برد.
* عوامل تزئین شده و انواع آنها :
از عوامل تزئینی نمای بنامی توان به ازاره های سنگی به ارتفاع ۲۵/۱ سانتی متر که دور تا دور بنا را در برگرفته و سپس با آجر چینی انجام گرفته اشاره نمود نمای پنجره ها از بیرون با اجرای قوس هلالی، زیبایی خاصی را به بنا بخشیده در جلوی ورودی شمالی و جنوبی بنا دو حوض زیبا قرار گرفته که حوض شمالی به قطر ۱۲ متر ولی حوض جنوبی در حال حاضر موجود نمیباشد این دو حوض بصورت قرینه و از طریق آبراهی که از زیر بنا می گذشته به هم ارتباط داشته اند و آبیاری باغ مربوطه نیز از طریق قناتی که از محل می گذشته انجام میشده است .
* این اثر تاریخی از سال ۱۳۹۰ به عنوان موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی زنجان مورد بهره برداری قرار میگیرد. اشیاء نمایشی این موزه شامل انواع ظروف مسی قلمزنی شده دوره قاجار ساخت زنجان ،انواع چاقو و شمشیر معاصر ساخت زنجان، صنایع دستی استان زنجان شامل گلیم بافی و چاروق دوزی ساخت زنجان و … است .
تلفن : ۰۲۴۳۳۳۶۲۷۱۰
روز تعطیلی : جمعه
آدرس : زنجان – خیابان زینبیه غربی – روبروی پایانه مسافربری شهری
ساعت بازدید: ۸ الی ۱۴
بهاء بلیط:رایگان
